"Servië zal onafhankelijk Kosovo nooit erkennen"

De Servische premier Vojislav Kostunica heeft de Serviërs in Kosovo vandaag gemaand te blijven waar ze zijn als Kosovo in de komende dagen de onafhankelijkheid uitroept. Hij zei dat zijn regering een onafhankelijk Kosovo nooit zal erkennen.

"Het is een historisch besluit", zei Kostunica over de verwachte onafhankelijkheidsverklaring, "want het betekent dat Servië het bestaan van een nepstaat op zijn territorium voor eens en voor al verwerpt." Hij zei dat alleen Servië recht kan doen gelden op het grondgebied van Kosovo - formeel nog een Servische provincie - en door dreigementen noch chantage kan worden gedwongen dat recht op te geven.

Strafmaatregelen
De Servische regering is van plan morgen bijeen te komen om maatregelen te treffen tegen de aangekondigde stap van Kosovo. Zo zouden strafmaatregelen zijn gepland tegen landen die zich achter de onafhankelijkheidsverklaring stellen.

Kostunica zei dat de regering de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties over haar beslissingen zal informeren. Servië heeft de Veiligheidsraad al gevraagd een vergadering over Kosovo morgen te laten plaatsvinden.

Regeringsfunctionarissen hebben gezegd dat Servië zal proberen de delen van Kosovo met een Servische bevolking onder zijn controle te houden, wat zou neerkomen op een feitelijke afsplitsing van deze bij de grens met Servië gelegen gebieden. Nu al zijn de bewoners daar geheel op Servië gericht. Zo gebruiken zij de Servische dinar en betrekken zij al hun benodigdheden uit Servië.

Leefomstandigheden
Er is vrees geuit dat een onafhankelijkheidsverklaring van Kosovo wordt gevolgd door een uittocht van zo'n honderdduizend Servische Kosovaren. Na de oorlog van 1998-99, toen het Servische leger zich onder druk van NAVO-bombardementen uit Kosovo moest terugtrekken, ontvluchtten ongeveer tweehonderdduizend Serviërs de provincie. Kostunica zei dat elke Servische Kosovaar een burger van Servië blijft, met alle daarbij behorende rechten. "Onze mensen in Kosovo moeten in hun huizen, hun provincie, hun Servië blijven", zei hij. "Het is onze plicht om absoluut alles te doen wat we kunnen om normale leefomstandigheden voor onze mensen in de provincie te garanderen."

De NAVO-strijdmacht in Kosovo zei de komende dagen overal, ook in de Servische gebieden, controleposten te zullen instellen en extra patrouilles te houden. De NAVO is vastbesloten te zorgen dat er in de komende periode voor alle bewoners stabiliteit en veiligheid heerst, zei commandant Xavier Bout de Marnhac.

De Europese Unie neemt de komende dagen een beslissing over de stationering van zijn 1.800 man sterke missie in Kosovo, die in de plaats moet komen van de huidige VN-missie, zeiden EU-diplomaten woensdag. Mogelijk zal dat maandag gebeuren op een vergadering van ministers van buitenlandse zaken, maar misschien ook eerder. De missie bestaat uit deskundigen op het gebied van veiligheid, recht, douanezaken en goed bestuur. Verwacht wordt dat het vier maanden duurt voordat zij op volle sterkte aan het werk kunnen.

Vetorecht
Servië en zijn bondgenoot Rusland beschouwen de EU-missie en de door de EU gesteunde onafhankelijkheid van Kosovo als illegaal, omdat daarmee buiten de VN-Veiligheidsraad om wordt gehandeld. De raad kon het niet eens worden over Kosovo, omdat Rusland zei onafhankelijkheid voor de Servische provincie met zijn vetorecht te zullen tegenhouden. Servië en Rusland stellen zich op het standpunt dat de grenzen van een land alleen met instemming van de betrokkenen kunnen worden gewijzigd.

Nieuwe onderhandelingen tussen Kosovo en Servië konden de patstelling niet doorbreken, waarna Kosovo met instemming van de EU en de VS de knoop doorhakte en zei zich zelf onafhankelijk te zullen verklaren. De EU-diplomaten zeiden woensdag dat de EU op grond van het internationaal recht een legitieme basis heeft voor haar missie om Kosovo te helpen een levensvatbare staat te worden. De algemene houding binnen de EU is dat de onafhankelijkheid van Kosovo een 'gedane zaak' is. "De EU-missie is een feit dat we moeten implementeren", zei de Sloveense minister van buitenlandse zaken Dmitrij Rupel, wiens land momenteel EU-voorzitter is.

Stabiliteit
De EU-commissaris van buitenlandse betrekkingen Benita Ferrero Waldner zou woensdag in Slovenië een onderhoud hebben met de Russische minister van buitenlandse zaken Sergej Lavrov. Ze zei te zullen proberen Rusland ervan te overtuigen dat de aanpak van de EU op de lange termijn voor stabiliteit op de Balkan zal zorgen. De status quo in Kosovo was niet meer vol te houden, zei zij. "Er komt een moment dat er een besluit moet worden genomen en dat moment is nu gekomen."

De diplomaten zeiden er vertrouwen in te hebben dat de onafhankelijkheidsverklaring geen geweld uitlokt, zoals dat in de jaren '90 gebeurde bij het uiteenvallen van Joegoslavië. Ze zeiden daar van zowel Kosovo als Servië garanties voor te hebben gekregen en zeiden ook geen aanwijzingen te hebben dat gewelddadigheden zullen plaatshebben.